ಪ್ರಮುಖ ವಿದೇಶಿ ಪ್ರಯಾಣಿಕರು / ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳು
# ಮೆಗಾಸ್ತೇನಸ್ (302-298 BC):
ಚಂದ್ರಗುಪ್ತ ಮೌರ್ಯ ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ ಸೆಲೆಕಸ್ ನಿಕೋಟರ್ನ ರಾಯಭಾರಿ. ಇವರು ಚಕ್ರಗುಪ್ತ ಮೌರ್ಯರ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಬಗ್ಗೆ ವಿವೇಚನಾಯುಕ್ತವಾದ ಖಾತೆಯನ್ನು ನೀಡಿದರು.
# ಫಾ-ಹೈನ್ (405-411 AD):
ಚಂದ್ರಗುಪ್ತ II ವಿಕ್ರಮಾದಿತ್ಯ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಅವರು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಬಂದರು. ಬೌದ್ಧ ಧರ್ಮದ ಪವಿತ್ರ ಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ನೋಡಲು ಮತ್ತು ಬೌದ್ಧ ಪುಸ್ತಕಗಳು ಮತ್ತು ಅವಶೇಷಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಲು ಅವನ ಭೇಟಿಯ ವಸ್ತುವಾಗಿತ್ತು. ಅವರು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುವ ಮೊದಲ ಚೀನಾದ ಯಾತ್ರಾಧಿಕಾರಿಯಾಗಿದ್ದರು.
# ಹ್ಯುಯೆನ್-ತ್ಸಾಂಗ್ (630-645 AD):
ಯುವಾನ್ ಚಾಂಗ್ 600-664. ಚೀನದ ಬೌದ್ಧ ಯಾಂತ್ರಿಕ ಮತ್ತು ವಿದ್ವಾಂಸ; ಇವನನ್ನು ಹ್ಯೂಯೆನ್‍ತ್ಸಾಂಗ್ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಿಂದಲೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇವನು 600ರಲ್ಲಿ ಚೀನದ ಹೊನನ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯದ ಕೌ-ಷಿಕ್ ಎಂಬ ನಗರದ ಸಮೀಪದ ಮೆನ್-ಪಾಪ್-ಕು ಎಂಬ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ. ಇವನ ತಂದೆ ವೈನ್-ಹುಯಿ ಸುಸಂಸ್ಕೃತ ಮನೆತನಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದು ಸ್ವತಃ ವಿದ್ವಾಂಸನಾಗಿದ್ದ. ಇವನ ನಾಲ್ಕು ಜನ ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ ಯುವಾನ್ ಚಾಂಗ್ ಕೊನೆಯವ.
ಯುವಾನ್ ಚಾಂಗ್ ಭಾರತದ ವಿವಿಧ ಬೌದ್ಧಪೀಠಗಳನ್ನು ಸಂದರ್ಶಿಸಿ ಅಮೂಲ್ಯ ಹಸ್ತಪ್ರತಿಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ. ಸಂಸ್ಕೃತ ಮತ್ತು ಪಾಲೀ ಭಾಷೆಗಳನ್ನು ಕಲಿತು ಅನೇಕ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಅನುವಾದಿಸಿಕೊಂಡ. ಕಪಿಲವಸ್ತು, ಪಾಟಲಿಪುತ್ರ, ನಾಲಂದ, ತಾಮ್ರಲಿಪಿ, ನಾಗಾರ್ಜುನಕೊಂಡಗಳಿಗೆ ಭೇಟಿನೀಡಿ ವಿದ್ವಾಂಸರೊಂದಿಗೆ ಚರ್ಚಿಸಿ ತನ್ನ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿಕೊಂಡ. ದಕ್ಷಿಣ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಪ್ರವಾಸ ಮಾಡಿ ಕಾಂಚಿ, ಪುನ್ನಾಟ, ಬನವಾಸಿ, ನಾಸಿಕ, ಹಾಗೂ ವಲ್ಲಭಿಗಳನ್ನು ಸಂದರ್ಶಿಸಿದ. ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಬಾದಾಮಿಯಿಂದ ಆಳುತ್ತಿದ್ದ ಚಾಳುಕ್ಯ ಪುಲಕೇಶಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಕೆಲವು ಮಾಹಿತಿಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾನೆ. ಪುಲಕೇಶಿ ಹರ್ಷವರ್ಧನನ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಹಿಮ್ಮೆಟ್ಟಿಸಿದ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿಸಿದ್ದಾನೆ. ಕನ್ನಡಿಗರ ಸತ್ಯಸಂಧತೆ ಮತ್ತು ಸನ್ನಡೆತೆಗಳನ್ನು ಕೊಂಡಾಡಿದ್ದಾನೆ. ಈತ ಸಿಂಹಳಕ್ಕೆ ಹೋಗಿರಲಿಲ್ಲವೆಂದೂ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಪ್ರವಾಸ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಆ ದೇಶದ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರಗಳನ್ನು ತಿಳಿದು ಬಂದಿದ್ದಾನೆಂಬುದು ಇತಿಹಾಸಕಾರರ ಅಭಿಪ್ರಾಯ.
ಇವನು ಹರ್ಷವರ್ಧನ ಏರ್ಪಡಿಸಿದ್ದ ಮಹಾಬೌದ್ಧ ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿ ಅಗ್ರಮಾನ್ಯತೆಗೆ ಪಾತ್ರನಾದ. ಅಸ್ಸಾಂ ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ ರಾಜರುಗಳಿಂದ ಗೌರವಕ್ಕೆ ಪಾತ್ರನಾದ. 648ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಚೀನಕ್ಕೆ ಹಿಂದಿರುಗಲು ಈತ ನಿರ್ಧರಿಸಿದ್ದ. ಹರ್ಷವರ್ಧನ ಇವನ ಪ್ರಯಾಣಕ್ಕೆ ಸಕಲ ಏರ್ಪಾಟುಗಳನ್ನು ಮಾಡಿ ಬೀಳ್ಕೊಟ್ಟ. ಹೋಗುವಾಗ ಬಳಸು ದಾರಿಯನ್ನು ತೊರೆದು ಪೇಷಾವರದಿಂದ ನೇರವಾಗಿ ಕ್ಯಾಷ್‍ಘರ್, ಯಾರ್ಕಂಡ್ ಮತ್ತು ಖೋತಾನ್ ಮೂಲಕ ಚಂಗ್ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ತಲುಪಿದ.
# ಐ-ಟಿಸಿಂಗ್ (671-695 ಕ್ರಿ.ಪೂ.):
ಚೀನಾದ ಪ್ರವಾಸಿಗ, ಅವರು ಬೌದ್ಧಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದರು. ಅವರ ಕೆಲಸವು ಶ್ರೇಷ್ಠ ಸನ್ಯಾಸಿಗಳ ಜೀವನಚರಿತ್ರೆ, ಈ ದೇಶದ ಜನರ ಸಾಮಾಜಿಕ, ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಉಪಯುಕ್ತ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.
# ಅಲ್-ಮಸುಡಿ (957 ಕ್ರಿ.ಶ.):
ಅರಬ್ ಪ್ರವಾಸಿಗ, ಅವರು ‘ಮುರುಜ್-ಉಲ್-ಝಹಾಬ್’ ಎಂಬ ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಇಡ್ನಿಯಾ ಬಗ್ಗೆ ವ್ಯಾಪಕ ವಿವರ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ.
# ಅಲ್-ಬೆರುನಿ (1024-1030 ಎಡಿ):
ಅವನ ನಿಜವಾದ ಹೆಸರು ಅಬು ರೆಹನ್ ಮಹಮೂದ್ ಮತ್ತು ಅವರು ಭಾರತೀಯ ದಾಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಘಝ್ನಿ ಮಹಮ್ಮದ್ ಜೊತೆಗೆ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಬಂದರು. ಅವರು ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ಪ್ರಯಾಣಿಸಿದರು ಮತ್ತು ‘ತಾಹಿಕ್-ಇ-ಹಿಂದ್’ ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಬರೆದರು. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸಾಮಾಜಿಕ, ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಪುಸ್ತಕವು ವ್ಯವಹರಿಸುತ್ತದೆ.
# ಮಾರ್ಕೊ ಪೊಲೊ (1292-1294 AD):
ಒಬ್ಬ ವೆನೆಷಿಯನ್ ಪ್ರಯಾಣಿಕ, 1294 ಎ.ಡಿ.ನಲ್ಲಿ ಅವರು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದರು (ಮಧುರೈನ ಪಾಂಡೀಯರ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಮ್ಯಾಡ್ವರ್ಮನ್ ಕುಲ್ಶೇಖರಾ: 1272-1311). ಅವರ ಪುಸ್ತಕ ‘ದಿ ಮಾರ್ಕ್ ಪೋಲೋ ಪುಸ್ತಕ’ ಭಾರತದ ಆರ್ಥಿಕ ಇತಿಹಾಸದ ಅಮೂಲ್ಯ ಖಾತೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.
# ಇಬ್ನ್ ಬಟುಟಾ (1333-1347 ಎಡಿ):
ಎ ಮೊರ್ರಿಶ್ ಪ್ರಯಾಣಿಕ, ಅವರು ಮುಹಮ್ಮದ್-ಬಿನ್-ತುಘಲಕ್ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದರು. ಅವರ ಪುಸ್ತಕ ‘ರೆಹ್ಲಾ’ (ದಿ ಟ್ರಾವೆಲೊಗ್ಯೂ) ಮುಹಮ್ಮದ್-ಬಿನ್-ತುಘ್ಲಕ್ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬಹಳಷ್ಟು ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಭೌಗೋಳಿಕ, ಆರ್ಥಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿದೆ.
# ಶಿಹಾಬುದ್ದೀನ್ ಅಲ್-ಉಮಾರಿ (1348 AD):
ಅವನು ಡಮಾಸ್ಕಸ್ನಿಂದ ಬಂದನು. ಅವರು ‘ಮಸಾಲಿಕ್ ಅಲ್ಬ್ಸರ್ ಫೈ-ಮಮಲಿಕ್ ಅಲ್-ಅಮಾರ್’ ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ಖಾತೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾರೆ.
# ನಿಕೊಲೊ ಕಾಂಟಿ (1420-1421 AD):
ಎ ವೆನೆಷಿಯನ್ ಪ್ರಯಾಣಿಕ, ಅವರು ವಿಜಯನಗರ ಹಿಂದೂ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಸಮಗ್ರವಾದ ವಿವರವನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾರೆ.*
# ಅಬ್ದುರ್ ರಝಕ್ (1443-1444 AD):
ಅವರು ಪರ್ಷಿಯನ್ ಪ್ರಯಾಣಿಕರಾಗಿದ್ದರು, ಅವರು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಬಂದು ಕ್ಯಾಲಿಕಟ್ನ ಝಮೊರಿನ್ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದ್ದರು. ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ, ಅದರಲ್ಲೂ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ನಗರದ ಒಂದು ಎದ್ದುಕಾಣುವ ಖಾತೆಯನ್ನು ಅವರು ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಅರಸನ ಮತ್ತು ಶ್ರೀಮಂತರ ಸಂಪತ್ತು ಮತ್ತು ಐಷಾರಾಮಿ ಜೀವನವನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತಾರೆ.
# ಅಥಾನಾಸಿಯಸ್ ನಿಕಿತಿನ್ (1470-1474 AD):
ಅವರು 1470 ರಲ್ಲಿ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ ಓರ್ವ ರಷ್ಯಾದ ವ್ಯಾಪಾರಿ. ಅವರು ಮುಹಮ್ಮದ್ III (1463-82) ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಬಹ್ಮನಿ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತಾರೆ.
# ಡುವಾರ್ಟೆ ಬಾರ್ಬೋಸಾ (1500-1516 AD):
ಅವರು ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್ ಪ್ರಯಾಣಿಕರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ಸರಕಾರದ ಮತ್ತು ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಜನರ ಅಮೂಲ್ಯವಾದ ನಿರೂಪಣೆಯನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾರೆ.
# ಡೊಮಿನಿಗೊ ಪೇಸ್ (1520-1522 AD):
ಅವರು ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್ ಪ್ರಯಾಣಿಕರಾಗಿದ್ದರು, ಅವರು ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಕೃಷ್ಣದೇವ ರಾಯ ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದರು.*
# ಫೆಮಾವೊ ನುನಿಜ್ (1535-1537 AD):
ಪೋರ್ಚುಗೀಸರ ವ್ಯಾಪಾರಿ, ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡಿದ. ಅವರು ಅಂತ್ಯದೇವರಾಯನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿನ ಮುಂಚಿನ ಅವಧಿಗಳಿಂದ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ.
# ಜಾನ್ ಹುಗೆನ್ ವೋನ್ ಲಿನ್ಸ್ಚಾಟನ್ (1583 ಕ್ರಿ.ಶ.):
ಅವರು ಡಚ್ ಪ್ರವಾಸಿಗರಾಗಿದ್ದರು, ಅವರು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಜೀವನದ ಮೌಲ್ಯಯುತವಾದ ಖಾತೆಯನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾರೆ.
# ವಿಲಿಯಮ್ ಹಾಕಿನ್ಸ್ (1608-1611 AD):
ಅವರು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ರಾಜ ಜೇಮ್ಸ್ I ರ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ರಾಯಭಾರಿಯಾಗಿದ್ದರು, ಜಹಾಂಗೀರ್ನ ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ (1609).*
